ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΟΡΧΕΩΣ

Σαν συστροφή όρχεως ορίζεται η περιστροφή του όρχεως (ένδο- ή έξωελυτροειδική) και κατ΄επέκταση των δομών του σπερματικού τόνου, με αποτέλεσμα τη διαταραχή στην αιμάτωση και πιθανά την επαπειλούμενη νέκρωση του οργάνου.  Είναι μια αληθής επείγουσα κατάσταση ώστε οποιαδήποτε εικόνα οξέος οσχέου πρέπει να εκλαμβάνεται ώς τέτοια ωσότου αποδειχθεί το αντίθετο. Σε ποσοστό 60% το ιστορικό και η κλινική εξέταση αρκούν για να τεθεί η διάγνωση.

Οι όρχεις βρίσκονται στο όσχεο και συνέχονται με την επιδιδυμίδα κατά την οπίσθια επιφάνειά τους. Κάθε ένας “κρέμεται” στον οσχεϊκό σάκο από το σπερματικό τόνο που περιέχει το σπερματικό πόρο , την αρτηριακή παροχή και τη λεμφική και φλεβική παροχέτευση.

Ο αριθμός των περιστροφών παίζει ρόλο στην πρόγνωση. Σε πειραματικό μοντέλο με σκύλους 4 πλήρεις περιστροφές επέφεραν νέκρωση του όρχι σε 2 ώρες ενώ 1 πλήρης περιστροφή δε στάθηκε ικανή να προκαλέσει ισχαιμία στις πρώτες 12 ώρες. Σε εφήβους συνήθως όμως, νέκρωση επέρχεται 24 ώρες μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων. Γενικά όμως παρέμβαση εντός 6-8 ωρών συνδέεται με καλή πρόγνωση χωρίς προβλήματα.

Οι τύποι της συστροφής είναι δύο, η ενδοελυτροειδική και η εξωελυτροειδική.

Είναι ο τύπος περιστροφής που μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο εκτός της περιγεννητικής περιόδου ιδίως όμως σε ηλικίες 13-16έτη. Αυτή η ανωμαλία βρίσκεται ως και στο 12% των ανδρών ενώ από αυτούς το 40% έχει αμφοτερόπλευρη εμφάνιση. Συχνότερη η συστροφή του αριστερού όρχεως, ενώ το 2% όλων των συστροφών είναι αμφοτερόπλευρες. Ο λόγος που συμβαίνει είναι ανατομικός (“bell clapper deformity”). Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει αιφνίδια έναρξη οξέος πόνου με συνοδό οίδημα (πρήξιμο) και ερυθρότητα οσχέου ή/και της σύστοιχης βουβωνικής χώρας. Επεισόδια άλγους και ύφεσης μπορεί να υποκρύπτουν συστροφή και αποσυστροφή. Το 33% των πασχόντων μπορεί να εμφανίζονται με ναυτία και/ή εμετό ενώ συνοδά ήπια πυρετικά κύματα αλλά φυσιολογική γενική ούρων είναι πιθανά. Από το ιστορικό πιθανό να περιγράφεται τραυματισμός ή συστροφή άλλης απόφυσης.

Κατά την εξέταση ο όρχις είναι ευαίσθητος στην ψηλάφηση (σχεδόν αδύνατη η συνεργασία λόγω πόνου), σε υψηλότερη θέση, με απουσία του αντανακλαστικού του κρεμαστήρα όρχις.

Στο χειρουργείο: Τομή και διερεύνηση δια του οσχέου. Ο όρχις εξωτερικεύεται δια της τομής αποσυστρέφεται και εκτιμάται η ζωτικότητά του.

Αν η ζωτικότητα είναι αμφίβολη τότε αφήνεται σε γάζες υγρές ζεστές για όσο γίνεται η διερεύνηση του άλλου ημιοσχέου ή χρησιμοποιείται διεγχειρητικά Doppler.

H καθήλωση κατά πολλούς γίνεται με σταθεροποίηση σε 3 σημεία (σε όσχεο και διάφραγμα του οσχέου)

Η τεχνική για την καθήλωση του υγιούς είναι η δημιουργία «παραθύρου» μεταξύ των περιβλημάτων/ χιτώνων του όρχι και η τοποθέτηση μη απορροφήσιμων ραμμάτων μεταξύ τους.

Με βάση την πιο πρόσφατη βιβλιογραφία η διερεύνηση του υγιούς ημιοσχέου πρέπει πάντα να γίνεται. Σε παιδιά άνω των 10 ετών ο αμφίβολος όρχις πρέπει να εκτέμνεται λόγω της καταστροφής του αίματο-ορχικού φραγμού και άρα της αυτοανοσοποίησης έναντι των σπερματοζωαρίων. Το ρίσκο της αυτοανοσοποίησης σχετιζόμενης με ισχαιμία είναι χαμηλό σε παιδιά κάτω των 10 ετών επειδή δεν υφίσταται αιματο-ορχικός φραγμός πριν την έναρξη της σπερμογονίας. Σε ιστορικό διαλειπόντων περιστατικών πόνου στο όσχεο και με κλινική εικόνα όρχεων που ευρίσκονται σε οριζόντια θέση είναι δικαιολογημένη η ορχεοπηξία και στις δυο πλευρές.

5% όλων των συστροφών. Η διαφορά με την ενδοελυτροειδική  είναι ότι ο όρχις συστρέφεται μαζί με το περίβλημά του (tunica vaginalis). Μέχρι και 20% είναι αμφοτερόπλευρες.

Είναι πρό- και μεταγεννητική. Δηλαδή μπορεί το νεογνό να γεννηθεί έχοντας ήδη υποστεί ενδομήτρια συστροφή ή να συμβεί στις πρώτες ώρες ως και 6 εβδομάδες ζωής (πέραν των 6 εβδομάδων τα περιβλήματα του όρχι θεωρείται ότι έχουν δημιουργήσει τις φυσιολογικές συμφύσεις τους).

Στην περιγεννητική συστροφή προτιμάται η βουβωνική προσπέλαση στην πάσχουσα πλευρά του οσχέου και κατά πολλούς η δια του οσχέου προσπέλαση για τον υγιή όρχι. Η παρουσία πάντως νεκρωμένου όρχεως και η αφαίρεσή του εγείρει διχογνωμίες για την παρέμβαση στον υγιή για τους εξής λόγους. Στον υγιή όρχι  ισχύουν οι συνθήκες της μη σταθεροποίησης του στο όσχεο (μετά τις 6 εβδομάδες) και φυσικά δεν αποκλείεται να υπάρχουν συνθήκες τέτοιες ώστε να είναι πιθανή αργότερα η ενδοελυτροειδική συστροφή (“bell clapper deformity”).